5.2 Stijl

Elke schrijver heeft zo zijn eigen stokpaardjes en (on)hebbelijkheden. Petra van der Eerden, die er vanuit gaat dat alles te vertalen is, wist de stijl van Stephen Sondheim als volgt te definiëren:

“Ik vind de teksten van Sondheim het allermoeilijkste om te vertalen. Hij is een ongelofelijk vormvaste taalkunstenaar. Hij gebruikt slimme constructies en let daarbij niet alleen op inhoud maar ook op vorm. Hij is een echte puzzelaar in b.v. slim gevonden rijmwoorden en hij blijkt ook inderdaad als puzzelaar te werken.”

Van Dijk:

“Je hebt in feite horizontaal de betekenis en verticaal rijm. Het is een soort cryptogram met lettergrepen. Bij het vertalen zijn bepaalde regels snel ingevuld, de overige moet je later afmaken.”

Van der Eerden:

“Sondheim ligt je of ligt je niet. Je vindt het mooi of niet mooi. In de vertalingen van zijn werk moet je ook de Sondheimstijl kunnen herkennen: de rijmwoorden en rijmschema’s en de terugkerende gedachten achter de tekst. Je moet blijven opletten, anders begrijp je de rest niet meer.”

“Bij Sondheim is er altijd een tweede laag, een addertje onder het gras,” vindt Van Dijk. Zo lijkt het lied Something’s Coming (West Side Story) een willekeurige opsomming te zijn: er is iets onderweg naar mij. Maar er zit een volgorde in: van groot naar klein (iets in de stad, in de wijk, in de straat, op de stoep). Hij haalt ook het lied Losing My Mind (uit de Sondheimshow Follies) aan. Ook hier lijken de opsommingen van wat een vrouw overdag doet willekeurig, maar ze geven in feite het verloop van een dag weer:

The sun comes up
I think about you
The coffee cup
I think about you
I want you so
It’s like I’m losing my mind

The morning ends
I think about you
I talk to friends
I think about you
And do they know
It’s like I’m losing my mind?

All afternoon doing every little chore
The thought of you stays bright
Sometimes I stand in the middle of the floor
Not going left, not going right

I dim the lights
And think about you
Spend sleepless nights
To think about you
You said you loved me
Or were you just being kind
Or am I losing my mind?