5.3 Woordkeus

5.3.1 Keuze vooraf

De twee vertalingen zijn zeer verschillend. Wat direct opvalt is, dat DT2 (Van Dijk) ook woorden als Mr., Sir en Mrs. heeft vertaald. DT1 (Van der Eerden) heeft dit bewust niet gedaan. Van Dijk geeft aan dat hij zijn vertaling niet op een Duitse nagesynchroniseerde film wilde laten lijken, b.v. “Möchten Sie noch einen Drink, Sir?” DT1 kon hierdoor wel makkelijker uit de voeten met het nummer Pirelli’s Miracle Elixir (pag. 32), waar voortdurend gerijmd wordt met de woorden elixir en Sir. Van Dijk moest dit probleem omzeilen. Zie hiervoor de paragraaf over rijm.

Beide vertalers gaan er vanuit dat je de brontekst eigenlijk uit het hoofd moet kennen om hem te kunnen vertaler. Als je de brontekst ernaast legt, loopt je immers het gevaar dat je zin-voor-zin gaat vertalen. Een voorbehoud wordt gemaakt voor de ingewikkeldste liedjes. Van Dijk: “Je kunt iets tot op de bodem lezen, maar als je het gaat vertalen, word je werkelijk gedwongen om naar elke lettergreep te kijken.” Van der Eerden vindt dat alles vertaalbaar is. Ze accepteerde destijds de uitdaging om Sweeney te vertalen (althans: een deel ervan) zonder dat ze er ooit iets van gelezen of gehoord had.

5.3.2 Woordvolgorde

Finlay (1971) verafschuwt de tendens om woordvolgorde te wijzigen, zoals bijvoorbeeld I will defeat the foe dat werd veranderd in The foe defeat will I, of

“Faithless, I wrought in unknowing falseness,
Binding by bargains that hid mishap.”

Petra van der Eerden gruwt van het omgooien van zinnen. Volgens haar zie je dat vooral bij de vertalingen van Seth Gaaikema. Ze zou de drie belangrijkste uitgangspunten als volgt willen rangschikken:

1. De vertaling moet correct Nederlands zijn.
2. De vorm moet in overeenstemming zijn met het origineel.
3. De klank moet zoveel mogelijk lijken op die van de brontekst.

Van Dijk vindt Gaaikema’s vertaling van My Fair Lady één van de beste vertalingen die ooit gemaakt zijn. Bij de vertaling van Les Misérables – ook vertaald door Gaaikema – is te veel zin-voor-zin vertaald. Hij meldt dat er contracten bestaan waarin bepaald wordt dat een vertaling terug moet worden vertaald voordat deze goedgekeurd wordt. Daarom klopt de inhoud van de vertaling wel, maar het gaat ten koste van de vorm. Volgens Van Dijk kun je er beter een gezongen versie bij leveren, om te horen of de vertaling goed klinkt.